Türkiye’deki “kuruyemiş” pazar payının büyüklüğüne karşın hala tam olarak “sektör” olamadığı izlenimi veriyor. Özellikle doktor ve diyetisyenlerin sağlıklı yaşam için kuruyemiş tüketilmesi gerektiğini vaaz etmelerinin ardından, her geçen yıl katlanarak artan, kuruyemiş tüketimi 3 milyar dolarlık kocaman bir pazar olmasına karşın diğer sektörlerle kıyaslayınca “amatör” gibi duruyor.
Türkiye’nin iki numaralı kuruyemiş markası Peyman’ın ABD’li yatırımcılar tarafından 110 milyon dolara satın alınmasının ardından 6 milyar dolarlık pazar daha da hareketlendi. Peyman’ın sektörün bir numarası olan Tadım’la giriştiği rekabet sürerken, pazara sürekli yeni markalar da geliyor.
Öte yandan Türkiye, dünyada kuruyemiş sektöründe her geçen gün ağırlığını daha da artıracağa benziyor. Bunun başlıca nedeni ise dünya üzerinde hem tüketen hem de üreten ülkeler sıralamasında bir numara olmamız. Türkiye’de kuruyemiş piyasasının yüzde 50’sini ay çekirdeği oluşturuyor. Nedeni ise fiyatının diğer kuruyemiş ürünlerine göre daha uygun olması.
Dünyada en çok kuruyemiş tüketen ülkeler sıralamasının tepesinde devasa nüfusuyla Çin var. Çinliler yılda kişi başına 12.2 kg kuruyemiş tüketiyor. İkinci sırada ise 10.8 kg ile Türkiye. Üçüncü sırada 8.61 kg ile İran gelirken dördüncü sıra 8.5 kg ile ABD geliyor.
Peki biz ne ihraç edip, ne ithal ediyoruz? İhracatımızın ilk sırasında 250 bin tonla fındık var. Ardından sırasıyla ay çekirdeği, kuru üzüm, kuru kaysı ve kuru incir, karışık kuruyemiş, leblebi, Antep fıstığı, ceviz ve badem geliyor.
İthal ettiklerimize gelince… 30 tonla ceviz ilk, 20 tonla badem ikinci sırada. Bu ikiliyi hurma, ananas, ay çekirdeği, yer fıstığı ve kaju izliyor.
Bu arada “kaju” için ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Zira çok yakın zamanda Türkiye’de tüketilmeye başlanan kajuya talep her geçen gün artıyor. Öyle ki kaju pazarında söz sahihi olmak isteyen Türk markaları, Afrika’da kaju fabrikaları satın alıyor. Türkiye’de şu anda yıllık kaju tüketimi 6 bin ton civarında. Ancak Almanya’da 150 bin ton. Türkiye’deki kaju tüketiminin 10 yıl içerisinde Almanya’nın yarısı kadar olacağı hesaplanıyor.
Son olarak; dünyanın en çok kuruyemiş ihraç eden ülkesi ABD, ikinci sırada Hindistan, üçüncü sırada ise Türkiye yer alıyor, deyip yazımızı noktalayalım.
- Fatih ASKAR